Basit Anlatımla Bitcoin Nedir, Nasıl Çalışır ve Güvenli Midir?

Teknik veriler olmadan Bitcoin nedir, çalışma mantığı nedir gibi bilgileri anlatmaya çalışacağız. Ticaretin ve paranın oluşumuna hızlı bir göz attıktan sonra Bitcoin’in mantığını daha iyi kavrayabileceksiniz.

Takas ile ticaret, altının ve paranın doğuşu

Önceleri yazılmıştır, kaynaklar vardır, ancak kendi perspektifimden bitcoin nedir, nasıl çalışır konularında bir kaç kelam etmek isterim.

Eskiden beri ticaret insan hayatının bir parçası. ben inek yetiştirirken Hilmi abi buğday ekmiş, Hüsrev abi ise kendini kılıç dövmeye vermiş. E bana da ekmek lazım, inekleri korumak için kılıç da lazım. Madem öyle ben inekleri veririm, Hüsrev abi de bana kılıç verir. Ancak bu takas usulü kalabalık bir market yerinde pek de sürdürülebilir değil. Zira 500 tane ayrı ürün olsa, bunları almak için 124000 tane exchange rate ortaya çıkıyor. Ben 1 inek karşılığında 24.5 ayakkabı, 4 kılıç, 1 ton buğday, 32 tane keman yayı alabiliyorum. Hesap çok karışıyor. Bu nedenle ortak bir araç tutturmak lazım. E bu da çok bilindik para.

Alıyorsun az bulunan bi madeni, bununla değiş tokuş yapıyorsun. Diğer her şey bunun üzerinden değer buluyor. Bu maden değerli çünkü herkes değerli olduğuna inanıyor. Herkes onu istediği için de diğer herkes istemeye devam ediyor. Ben biliyorum ki ineğimin karşılığında 1 altın aldığımda, bu altını yarın gidip zibilyon tane şey almak için kullanabileceğim. Yoksa hayatta altın kabul etmem. Salak mıyım ben?

Sonra işler daha da büyüyor, devletler bu altına damgasını basıyor. Kendi güvencesi altına alıyor. İmparator 3. Hüsam, bu para valla değerlidir, bak benim resmim üstünde, sahtesini yapanın üstüne kendi damgamı basarım diyor.

Sonra bu maden işleri de zor geliyor, devletler direkt kağıt basmaya başlıyorlar, alın bakın bu değerli diyorlar. İnsanlar bununla alışveriş yapmaya başlıyor.

Teknoloji çağı ve bankalar

Teknoloji çağı geliyor, artık kağıda da gerek yok. Artık hepimizin paraları bilgisayar sistemlerinin içindeki sayılar. Bunlar bankada tutuluyor. Benim 0 altınım, 0 ineğim, 0 nakit param olsa dahi, banka sisteminde sayılar benim param oluyor. Banka bana bir kart veriyor, o kart karşılığında oradaki sayıları azaltıp bir şeyler alabiliyorum. Oradaki sayı 0 olduğunda banka harcamamı reddediyor, biri bana para yolladığında oradaki sayıyı arttırıyor.

Dikkat ettiyseniz ortada merkezi bir kuruluş var. Benim bütün param (verim) bu merkezi kuruluş (banka)’da tutuluyor, onun aracılığıyla azalıyor ve artıyor.

İşte tam bu noktada Satoshi Nakomoto diye bir abi devreye giriyor. Beyler bayanlar, bu bankaya aslında pek de gerek yok. Biz bu işi kendi kendimize hallederiz diyor.

Mesele aslında sadece kayıtları düzgün tutmak. kimin kaç birim parası var, kim kime ne kadar para yollamış bunun hesabını bilmek. Banka gibi bir merkezi kuruluş olunca bunları orası tutuyordu. Satoshi abi diyor ki, gerek yok beyler bayanlar, biz halledebiliriz. peki nasıl?

Bitcoin Nasıl Çalışır – Güvenli midir?

Şimdi sakin olun, kemerleri biraz sıkın. Teknik kısımlar ufak ufak geliyor. İki paragrafta iki konsept okuyacaksınız. Bu iki konsepti sindirip anlarsanız, artık bitcoin size vız gelir.

Gizli şifre/açık cüzdan adresi : Herkesin gizli bir şifresi bir de açık bir cüzdan adresi olsun. Bunlar çok büyük sayılar olsunlar. Gizli şifreyi herkes gizli tutsun, herkesin açık cüzdan adresini diğer herkes bilsin. Bunlar öyle iki sayı olsun ki, ben bir şeyi gizli şifremle imzaladığım zaman (evet sayıyla imza atılabiliyor), diğer herkes benim cüzdan adresimle bunu kontrol edip : a valla night prowler imzalamış bunu, onun şifresini bilmesek de açık adresiyle kontrol ettik, valla o. desin. Bunlar öyle iki sayı olsun ki, birini bilen, diğeriyle imza atıldığını rahatlıkla kontrol edebilsin. Ama birini bilen diğerini asla öğrenemesin. Matematikçiler sağ olsun, böyle sayıların nasıl üretileceğini, nasıl imzalanacağını yıllar önce hep söylemişler. Satoshi abi de bu konsepti alıp kenara koymuş. daha fazlasını öğrenmek için (bkz: asimetrik kriptografi)

Hash fonksiyonu : İşte bu abi de matematiksel bi fonksiyon. f(x)=x+3 gibi bir şey. Yalnız bir özelliği var, x yerine istediğinizi koyabilirsiniz (bir yazı, bir excel, bir sayı) ve sonuç her zaman belirli bir uzunlukta olur. Örneğin x yerine “a” koyarsam sonuç “ca978112ca1bbdcafac231b39a23dc4da786eff8147c4e72b9807785afee48bb” olurken “naber lan muhittin” koyarsam sonuç “1c3eec549971effdb0230532a21a241cc9de46e5c6f562c5fb4165a3dd9c3108” olur. Bu hash fonksiyonunun en önemliği özelliği, bir şeyin hash’ini hesaplamak kolaydır ama hash’ini bilip kendisini hesaplamak imkansızdır. Bu da matematikçilerin bir kıyağı olarak not düşülsün.

Şimdi konseptleri öğrendik, gelelim işin aslına.

Şimdi bizim Satoshi’nin yeni sisteminde, eskiden bankada duran hayali sayıların birimi bitcoin olsun. Sistemin adı da blockchain olsun. Satoshi başta şunu diyor, beyler bayanlar hepiniz networke bağlanın, bundan sonra buradan haberleşeceğiz.

Bundan sonra şöyle yapacağız, biri birine bitcoin yollamak istediğinde ağa şu mesajı atsın :”Ben x açık cüzdan adresli kişi olarak şu cüzdana şu kadar bitcoin yollamak istiyorum, bunun kanıtı olarak bu mesajı gizli şifremle imzalıyorum, yani benim olduğuma emin olabilirsiniz”.  E bütün ağa bu mesaj gidince, herkes kendi tuttuğu kaydı update eder, ve herkes kimin ne kadar parası olduğunu bilmiş olur.

Fakat çıkıntının biri diyor ki, “e Satoshi abi, ben ağın bi kısmına buna para yolladım, bi kısmına da şuna para yolladım dersem, aynı parayı iki kez kullanmış olmaz mıyım, hesap karışır o zaman?”.

Satoshi de diyor ki, merak etmeyin gençler. Çözdüm ben sizin o işi. Şimdi şu anda herkeste kimde ne kadar bitcoin olduğunun bilgisi var kabul edelim. Buna veri bloğu no 0 diyelim. Bundan sonra belirli bir süre içinde yapacağınız bütün aktarımları veri bloğu 1’de tutacağız. Ondan sonrakileri 2’de tutacağız. Bu bloklar birbirine bağlı olacak. Bu blokları nasıl oluşturacağız onu merak ediyorsunuz biliyorum. Şimdi lafı oraya getireceğim.

Herkes yapmak istediği aktarımları ağa yolladıktan sonra şöyle birşey yapacağız : Herkes aldığı bütün para aktarımı isteklerini tutsun. Bir kişiden iki istek gelirse ikinci geleni sallasın. Sonra bütün gelen istekleri bir araya getirsin. Bu isteklerin yanına da bi önceki bloğun hash’ini eklesin. Bir önceki bloğumuzun ne olduğunu bilelim. Sonra tüm bu verinin hash’ini alsın, çıkan hash’e baksın. Eğer sonunda 10 tane 0 yoksa, verinin sonuna 1 eklesin tekrar baksın. Yine yoksa, 2 eklesin, yine baksın. hash’in sonunda 10 tane 0 olana kadar bu işlemi tekrar etsin. Böyle bi hash bulduğu zaman desin ki : Birader ben bana gelen bütün para transfer isteklerini topladım, önceki bloğun hashini koydum, sonuna da şu sayıyı ekledim, hash’in de sonunda 10 tane 0 var. alın bunu hepinize yolluyorum. Bu veri bloğu no 1’dir ve artık geçerlidir. Aynı zamanda bu veri bloğu no 0’ın da varisidir, çünkü bakın valla onun hashini de koydum. bunun için de bir sürü hesap yaptım. Nvidia gtx 1080’imi 500 saat çalıştırdım. İmanım gevredi.

Aslında amaç, ilk bloktan sonra, buna bağlı olan ve aktarımların kaydedildiği ikinci bloğu oluşturmak, daha sonra buna bağlı olan üçüncü bloğu ve nihayetinde bir zincir halinde 0’dan günümüze kim kime ne kadar para yollamış bilgisinin yazılı olduğu bir blok zinciri oluşturmak. Yani blockchain.

Blockchain nedir: Blockchain’i kısaca şifrelenmiş işlem takibi sağlayan bir dağıtık veri tabanı olarak tanımlayabiliriz. Adından da anlaşılacağı gibi zincirleme bir modelle inşa edilen, takip edilebilen ama kırılamayan Blockchain teknolojisi, bir merkeze bağlı olmaksızın işlem yapmaya izin veriyor. Böylece işlemler direkt olarak alıcı ile satıcı arasında ve güvenli bir şekilde gerçekleştirebiliyor. Tıpkı bir zamanlar Napster üzerinden kişiler arası müzik paylaşımının yapılması gibi.

Peki neden bu kadar uğraşıp hash hesaplayıp durduk? Çünkü bir kişi aynı parayı iki kere harcama istediğini ağa yaydığı zaman, bu 2 mesajdan biri geçersiz sayılmalı. Fakat bu mesajları bloğa kaydedip zincire eklemek kolay olsaydı, kötü niyetli kişiler çok kolayca alternatif zincirler oluşturabilirdi. Ve insanlar hangisini takip edeceğini bilemeyeceği için, sistemin güvenilirliği kalmazdı.

Bitcoin’de, insanlar her zaman en uzun zinciri takip eder. Çünkü üzerinde en çok çalışılmış, en çok hesap gücü kullanılmış zincir odur. Ve ağdaki insanların yüzde 50’den 1 kişi fazlası iyi niyetli olduğu sürece tamamen güvendedir ve zincirde hiç bir çifte harcama yapılmadan insanlar birbirine rahatça para yollamıştır.

E peki bu imanı gevreyip hesap yapan adama ne vereceğiz?

Satoshi araya giriyor ve diyor ki : Ben bu işi düşündüm. o elemana belirli bir miktarda bitcoin vereceğim. Bu aynı zamanda bitcoin’in arzı olacak. Zamanla sistem geliştikçe bu miktarı azaltacağım. fakat motivasyonunuz gitmesin, sistemdeki her para aktarmak isteyen kişi belirli bir miktar komisyon verecek. Bu komisyonu da hesap yapan bu güzel abilere vereceğim.

Her şey güzel olacak p2p currency dünyayı kavuracak. ama kim olduğumu asla söylemeyeceğim.

Meseleyi anladıysak ve ticarete hazır ise aşağıdaki bağlantıyı kullanarak referansımla üye olabilir, işlemlerinizi kolaylıkla başlatabilirsiniz.

Binance üyeliği oluştur. 

Yorum ve sorularınızı bekliyoruz.

Subscribe
Bildir
guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x