Aslında bu yazı genel olarak kripto paralar ile alakalı olacak.
Olaya biraz geriden gireceğim.
Mayıs ayında iş yerindeki bilgisayarıma wannacry benzeri bir virüs bulaştı ve tüm verilerimi şifreledi. Bunun üzerinde şifreyi açmak için benden 1 btc talep ettiler.
O günlerde 1 btc 3.000 dolar civarı iken, gerek bilgisayar, gerekse verilerim 1 btc etmediği için haliyle format atıp yoluma devam ettim.
bazı verilerimin 20, bazı verilerimin bir haftalık yedekleri vardı.
Neyse 2010-2013 de üniversitede uzatmalı öğrenci iken bitcoini duymuş, belki bir miktar almış bile olabilirdim. (şimdi bana faydası yok ne bir şifre ne bir wallet.) ama btc bir musibet ile tekrar kendini bana hatırlatınca, bu sefer daha bilinçli bir şekilde yola koyuldum.
Önce miningden başladım. Para yatırmaya cesaret edemedim.
Minergate üzerinden altcoinlerden biraz kazdım. toplam bu şekilde 1 ayda 30.000 satoshi birikimim oldu o günlerde 1 dolar anca ediyordu.
Kendimce al sat yaparak üç beş satoshi kar ediyordum ama çoğu al sata gücüm yetmiyordu. ya lot sınırına takılıyordum ya da fee ler belimi büküyordu.
Sonra bir şekilde paribu yu buldum. 100 tl yatırma limiti vardı 100 tl yatırdım (bundan daha once de bu başlıkta bahsetmiştim)
75 tl sini geri çektim 3 tl de eft ücreti kestiler 22 tl ile başladım (çok cimriymişim)
260.000 satoshim vardı. Elim rahatlamıştı…
O arada faucetlere takılmaya başladım. o günlere bakarsanız bugünkü refli link hastalığının o günlerde “beleş 3-5 satoshi kazanabilirsiniz” şeklinde faucet referansları ile tezahür ettiğini görebilirsiniz.
Baktım faucet işi de yaş. bilmem kaç dakkada bir gireceksin de 100 satoshi alacaksın sonra bet yapacaksın multiple oynayıp para kazanacaksın felan.
Baktım verdiğim aldığımdan hep fazla, ordan da elimi eteğimi çektim.
Ben artık yatırımcı olmalıydım. bir coini dipten almalı tavandan satmalıydım. ama sürecin içerisinde iken bunu anlamak çok zordu ve benim hiç tecrübem yoktu.
Şahsi fikrim teknik analiz, fibonacci eğrisi felan burada çok işe yaramıyor. mutlaka bir tecrübedir, mutlaka analiz de bir ölçüde faydalıdır ama temmuz ayında kimse bitcoinin 13 bin tl den 78 binlere çıkacağını da söyle(ye)miyordu. (uçuk bir kaç bitcoin tahmincisinden başka)
Bu işte zordu. fiyat analizi yapmak bir coine yatırım yapmak, yükselmesini beklemek felan zor işler bunlar.
Önce kendime bir baz para belirledim.kar edip etmediğimi o rakamın artmasına göre belirlemeliydim. ben btc yi seçtim. btc hariç hiç bir coinin fiyatına ne dolar ne de tl ile bakmadım.
nerde çıkacaktım nerde girecektim. artık btc ile karar veriyordum. baz param btc idi.
Kendini ispatlamış paralardan al sat yapmaya başladım. xrp nin o günlerde fiyatı 5000 satoshi civarında idi 4980 den alıp 5020 den satıyordum. eth de o şekilde, böyle böyle al sat yapmaya başladım.
Sonra arbitraj kovaladım biraz. bu işin en güzel tarafı idi. çok kar da ettim zarar da.
Bitcoin 30 bin tl yi geçtiğinde şok olmuştum. elimdeki para tl olarak uçmuştu.
forklar (bitcoin cash, bitcoin gold, b2x vb) fiyatları o dönem alt üst etti. ama sonrasında 25 tl daha yatırdığımı da düşünürsek, 50 tl başlangıç sermayem 1.000 tl yi geçmişti.
Sonra işler değişmeye başladı.
Bir dönem forklar ile geçti.
Son zamanlarda ise kripto piyasasında yeni trend tokenlar. yeni br token çıkıyor onu dipten toplayıp tavandan satıyorlar felan filan ama öncesinde iyi bir pazarlama yatıyor.
iota,xvc,xrp (ki bu nasıl buraya dahil oldu hala anlamadım),trx, poe vb.
Şu an her bir coin/token/asset her ne ise, bir yenilik(!) ile ortama giriyor fiyat olarak altüst ediyor ve sonra çöp olup gidiyor.
Kısacası şunu öğrendim.
1) faucet muhabbeti tamamen çöp
2) mining yapacaksanız kuvvetli donanımlarınız olsun ve roi hesabınızı iyi yapın
3)1600 den fazla coin/asset/token var çoğu çöp. her hıyarım var diyene tuzlukla koşmayın
4) market cap nedir iyi öğrenin. buraya bir yıldız koyayım yazının altında buna değineceğim****
5)dolar veya tl ile fiyatlama yapmayın ana paranız btc veya eth olsun. çünkü genellikle buraya btc üzerinden veya eth üzerinden gireceksiniz.
6) hemen bir cüzdan açayım da paramı yatırayım demeyin. zira eğer al sat yapacaksanız, cüzdana para çekmek aptallık. sonra tekrar cuzdandan borsaya, borsadan cuzdana, hem zaman kaybı hem de minerları ve aracı borsaları zengin edersiniz.
7)bu piyasa kısa vadeli değil, mutlaka ihtiyacınız olmayan ve uzun süre erişiminiz olmadığında zorlanmayacagınız meblaglar ile yatırım yapın. en basitinden su an eth işlemleri çok uzun sürüyor. bana şu an para lazım olsa çekemiyorum. zira bakiyemin bir kısmı trx de diğer kısmı dent coin de. dent coin ise blok zincirde asılı kaldı. işlem sırası bekliyor.
8) hedefler koyun, nerde gireceksiniz nerede çıkacaksınız bilin. düzenli ödemeler almaya çalışın.
mesela benim bir excel çizelgem var
0,075 btc param var iken hedef olarak 0,105 btc yi koydum (40%) sonra çekme limiti belirledim 0,021 btc (%20) yeni bakiyem 0,084 oldu
yeni hedef bakiyem 0,1176 btc idi.
yani bakiyemin %40 fazlası yeni hedefim oldu, hedefe ulastıgımda % 20 yi alıp geri kalan bakiyemi tekrar %40 artırma üzerine kurulu bir sistem. hem elimdeki btc miktarı düzenli artıyor hem de bana sabit getiri getiriyor (tahminen 20-30 gün)
9)altcoinler (çoğu) gelir geçer. şu an için btc, eth, bch,ltc,dash kalıcı gibi.bunların bir pazarı bir avantajı var. ama yarın öbür gün bu işin asıl sahibi başka bir kripto olur bilemem.
Gelelim market cap kısmına.
coinmarketcap.com
coingecko.com gibi tüm coinleri listeleyen siteleri kullanmayı bilin. bunlar hayati önem taşır. Ve bu siteler bu ikisi ile sınırlı değil kendinize göre başka bir siteyi googledan bulabiliriniz.
https://exchangewar.info/
ve
https://www.worldcoinindex.com/exchange adreslerinden ise farklı borsaları bulabilirsiniz.
Bir kriptovarlık için bir kaç detay var.
a) Tür
Coin, direkt para demek. bazıları mineble bazıları değil yani bazılarının üetilmesi mümkün bazıları ise sabit miktarda var demek
Asset: sanırım varlık demek, bir şirketin/kurumun bastığı dijital değer. çaycılardaki marka gibi
Token: asset ile farkını bilmiyorum, belki asset ile anlamlarını karıştırmış da olabilirim. Çok takıldığım bişey değil.
b) Fiyat
Genellikle btc ya da dolar ile belirlenir. ama ben btc olarak baz alın derim. bazı borsalarda eth, doge veya yerel parabirimleri ile de fiyatlanabiliyor.
c) Circulation supply
Dolaşımdaki miktar. bu dijital varlığın dolaşımdaki, el değiştiren piyasaya sürülmüş miktarı
d) Total supply:
Şu an var olan ama bir kısmı piyasaya sürülmemiş olabilecek toplam varlık
Mesela xrp için
circulation supply
38,739,144,847 xrp iken
total supply
99,993,093,880 xrp
kadardır. ve bu kısmı bu varlığı yonetenlerin elindedir.
e) Max supply genellikle mine edileceklerin maksimum kaç tane mine edilebildiklerini gösterir.
btc için 21 milyon iken doge çin bir limit yoktur
f) Volume:
kabaca hacim demek, belirtlien süre içinde işlem yapılan miktar. 24 saat ya da son 7 gün gibi
g) Market cap:
market kapasitesi. yanılmıyorsam dolaşımdaki ya da toplam varlığın adedinin bugünkü değer ile çarpılması sonucu bulunan rakam.
mesela bu yazıyı yazdıgım sırada
xrp için
circulation supply : 38,739,144,847 xrp
fiyat: 2,22 $
marketcap:$86.098.524.205 ediyordu.
Bu ne demek? eğer bir coinden 1 milyar tane basıldı ise o koin 10$ olduğunda market capi 10 milyar dolar olur bu da eğer arkasında güçlü bir arkaplan yoksa çok zor. ( ya da reklamla ya da pazarlama ile geçici olarak ulaşılabilir)
mesela xrp toplamda 100 milyar tane basılmış tutup fiyatı 1000 $ olmaz
bu sefer tüm kripto para borsası xrp ye yatırım yapsa dahi bu parayı karşılayamaz.
bu şekilde bir coin için bir fiyat veya tepe noktası tahmininiz olabilir. buna dikkat edin.
h) Explorer:
Bir coini cüzdanlar arası gönderdiğinizde aldıgınız tx hash ile coinin o esnada kaç onay alıp, işlemin ne zaman, nasıl yapıldıgını takip etmenizi veya bir adresi bir bloğu incelemnizi saglayan sitelerdir.
Cüzdanlarla ilgilenecek olanlar için. mutlaka paper wallet nedir öğrenin. güzel bir şey. ben cüzdan kullanmıyorum. ama yarın öbür gün iyi zengin olur 2-3 btc para kenara atabilirsem bir paper wallet kullanırım.
Bunun için brainwallet felan da var (güvenliliği tartışılır ama benim çok hoşuma gitti)
Son bişey mutlaka 2fa kullanın… nedir ne değildir araştırın.
Son olarak. Çalıştığım tüm borsaların kısa açıklamasını vereceğim. Linkleri refli koyup koymamak arasında kararsız kaldım. o yüzden hem refli hem refsiz link koyacağım. Bir de o borsada listelenen coinleri gösteren coinmarketcap sayfasını paylaşacağım. Reklam istemeyen yazıyı burada bitirebilir.
1) Hitbtc
İlk çalıştığım borsa burası oldu. nasıl nereden buldum hatırlamıyorum. her coin için lot koyuyor. Mesela eth için virgülden sonra 3 basmakla işlem yapabiliyorsunuz.
0,123 gibi eğer elinizde 0,1234 eth varsa 0,0004 eth walletta kalıyor. Onu withdraw edebiliyorsunuz. mesela trx i ise 1000 adet ve katları olarak al sat yapabiliyorsunuz. 1001 tane varsa o bir tane aynı şekilde walletta kalıyor.
Baya fazla coin var işlem hacimleri fena değil.
https://hitbtc.com/?ref_id=596f529924b87 (refli link)
https://hitbtc.com/ (refsiz link)
https://coinmarketcap.com/exchanges/hitbtc/ bu borsada işlem gören coinlerin listesi
2) Bittrex
Çalıştığım 2. borsa arayüzü felan çok hoş. confirmation (onay) miktarı biraz fazla. mesela hitbtc eth için 20 onay isterken bunlar 40 istiyor sanırım
herhangi bir referans sistemi yok.
https://bittrex.com/ (refsiz)
https://coinmarketcap.com/exchanges/bittrex/ (bu borsada işlem gören coinler)
3) Liqui
Bildiğim kadarı ile bunların da referans sistemi yok. fazladan bu adamlar (ukraynalılar bu arada) btc ve eth için faiz seçeneği de sunuyor.
fazla çeşit yok işlem hacmi düşük, ve siteleri biraz yavaş ve kullanışsız.
https://liqui.io/ (refsiz link)
https://coinmarketcap.com/exchanges/liqui/ işlem gören coinler
4) tidex
İşlem hacimleri çok düşük ama çok sıradışı coinler var
http://tidex.com/ (refsiz)
https://coinmarketcap.com/exchanges/tidex/ (listelenen coinler)
5) kucoin
Bu aralar sık adını duyduğumuz site, kendi coinleri de var henüz ilgilenmedim. Fena değil hızlı sayılacak bir site işlem hacimleri orta.
https://www.kucoin.com/#/?r=e3phi4 (refli link)
https://coinmarketcap.com/exchanges/kucoin/ listelenen coinler
6) coinexchange.io
Düşük seviye bir borsa ama inanılmaz çeşit var. Adını dahi duymadığınız coinleri burada bulabilirsiniz.
https://www.coinexchange.io/?r=0b85f602 (refli link)
https://coinmarketcap.com/exchanges/coinexchange/ listelenen coinler.
Daha bir çok takıldııgım ve takip ettiğim borsa var ama henüz hesap açmadım
Yerli borsalarda ise
Paribu ile çalışıyorum (sadece btc var)
Btc türk /btc ve eth var)
Koinim (btc ve ltc var)
Koineks (btc eth ltc doge ve dash var)
Binance, bitfinex de hesabım yok. Öte yandan bir de etherdelta var onu da kullanmayı henüz bilmiyorum
Ekşisözlük’ten Life Compiler yazdı